Er zijn weinig zaken in het leven waar we meer tijd aan besteden dan aan werk. Structuur, sociale contacten en zingeving zijn maar een paar redenen waarom werk zo belangrijk voor ons is. Voor sommigen is werk zelfs het allerbelangrijkste in het leven, de ultieme zingeving. Ontslag kan dan ook keihard aankomen en de vergelijking met een rouwproces is bepaald niet overdreven. Bij sommige mensen kan ontslag zelfs uitmonden in een maandenlange depressie.
Vanwege uiteenlopende redenen kunnen mensen ontslag vaak moeilijk verwerken. Het niet zien aankomen, zich belazerd voelen, en veel meer. En soms is het geen eens het ontslag zelf maar de manier waarop het gebeurt. Denk aan een werknemer die zich jarenlang met hart en ziel heeft ingezet voor een organisatie en met een briefje krijgt te horen dat hij niet meer nodig is.
Ontslag is telkens weer anders en mensen kunnen heel verschillend reageren, maar is er ook een algemeen advies voor ontslagverwerking? Extra relevant in een tijd waarin steeds meer mensen hun baan verliezen of daar angst voor hebben.
Bert Huisman van Manyways geeft aan dat het allerbelangrijkste advies is dat mensen, en ook loopbaanadviseurs, het baanverlies serieus nemen en het verdriet daarover goed helpen verwerken. Flores van Emmerik van Dijk & Van Emmerik bevestigt het belang van verwerking én maatwerk: 'Doe dat in vijf minuten als het kan, maar durf ook een langere periode te nemen als de impact groot is.'
Als ontslag zeer veel impact heeft, dan is het zaak je verlies eerst goed verwerken. Dat betekent erover praten, ontspanning zoeken bij vrienden of familie of stoom afblazen in de vorm van hobby's en sport. Gelijk beginnen met intensief solliciteren werkt meestal contraproductief. Veel mensen beginnen vanuit paniek te solliciteren, maar werkgevers prikken daar doorheen en voor de persoon in kwestie kan het veel frustratie en stress opleveren. En wie niet oppast kan zo ook nog in een burn-out geraken en is nog veel verder van huis.
Bij veel outplacementtrajecten is ontslagverwerking dan ook een promiment onderdeel. 'Wij werken onder andere met een vitaliteitscoach die ook heel veel ervaring heeft met rouwverwerking. Aan het begin van een outplacementtraject moet er voldoende ruimte zijn voor acceptatie, bewustwording en zelfreflectie. Pas na acceptie van (baan)verlies is er ruimte voor iets nieuws.', bevestigt Robert Dijkstra van JobXchange.
Ontslag ombuigen tot iets positiefs, hoe werkt dat in de praktijk? Wij zijn benieuwd naar voorbeelden van outplacementprofessionals.
'Ja, talloze voorbeelden', zegt Flores Van Emmerik. 'Ingrid had een diep dal, zij voelde zich verraden én was gaan twijfelen aan zichzelf. Zij was binnen het bedrijf de sociale spil en ook de klanten van dit accountantskantoor waren dol op haar. Had zij dat dan allemaal verkeerd gezien? De eerste gesprekken gingen echt over terugblikken en een plaats geven. Pas daarna was er ruimte voor het nadenken over wat zij echt wil. En toen vielen de puzzelstukjes op hun plaats. Het sociale en soms zelfs wat joviale in haar gedrag paste ook minder bij accountancy. Zij is nu in opleiding tot ambulant wijkverpleegkundige.'
Een ander voorbeeld, opnieuw in de zorg. Bert Huisman geeft het voorbeeld van een zorgprofessional die ook gediplomeerd voedingsdeskundig en commercieel onderlegd was, maar die fysiek het werk met kwetsbare ouderen niet meer kon volhouden. 'Die adviseert nu collega's namens een toeleverancier over voedingssupplementen, waardoor de gezondheid van kwetsbare ouderen verbetert en kwaliteit van leven behouden blijft.'